202203110851032942

Η πανδημία αυτή θα ξεπεραστεί με τη βοήθεια της επιστήμης και την πρόσκαιρη προσαρμογή των κοινωνικών και ατομικών συνηθειών

Από τις αρχές του 2020 και την επέλευση της πανδημίας του COVID-19 έχουμε εισέλθει σε μία νέα περίοδο της σύγχρονης ιστορίας. Και άλλες φορές υπήρξαν προειδοποιήσεις για ανάλογη εξέλιξη. Τις προηγούμενες δεκαετίες υπήρξαν και άλλες ασθένειες όπως το AIDS, που προκάλεσαν εκατομμύρια θύματα και ώθησαν στην αλλαγή προσωπικών και κοινωνικών συνηθειών και στάσεων. Αυτό που διαφοροποιεί την παρούσα κρίση είναι το επιστημονικό, κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο στο οποίο ανέκυψε.

Ο ορθολογισμός αποδεικνύεται ισχυρότερος και αποτελεσματικότερος από τις θεωρίες συνωμοσίας κάτι που αποδεικνύεται έμπρακτα χάρη στη συμμετοχή της πλειοψηφίας της ανθρωπότητας στην εκστρατεία εμβολιασμού. Η επιστήμη και η τεχνολογία ανταποκρίνονται σε σημαντικό βαθμό στην ανάγκη για πρόληψη και θεραπεία της νόσου. Ωστόσο, πρέπει να μας προβληματίσει η έντονη αμφισβήτηση της επιστήμης από μία σημαντική μερίδα συμπολιτών μας. Αυτή η αμφισβήτηση έχει πολλές, συχνά διαμετρικά αντίθετες πηγές και εκφάνσεις. Είναι ευθύνη του πολιτικού, ακαδημαϊκού και επιστημονικού προσωπικού να προσπαθήσει να κατανοήσει, να αναλύσει και να απαντήσει κατάλληλα και αποτελεσματικά στις γενεσιουργίες αιτίες αυτής της αμφισβήτησης.

Η υγειονομική κρίση έχει στοιχίσει στη χώρα μας, έως τώρα, την απώλεια περίπου 25000 συμπολιτών μας και παγκόσμια σχεδόν 6 εκατομμυρίων συνανθρώπων μας. Απέδειξε πως εάν τα συστήματα υγείας δεν χαρακτηρίζονται από επάρκεια μέσων και ανθεκτικότητα στην πίεση, η αποτελεσματικότητά τους είναι περιορισμένη. Αυτή τη στιγμή οι φτωχότερες χώρες υπολείπονται σημαντικά σε σχέση με τις ευημερούσες στα προγράμματα προληπτικού εμβολιασμού. Σε αρκετές χώρες (και για μία περίοδο έως το 2016 και στην Ελλάδα) η καθολική κάλυψη υγείας ως έννοια δεν υφίσταται. Πρέπει λοιπόν να αντιληφθούμε πως η δημόσια υγεία είναι άμεσα συνυφασμένη με τη συλλογική ευημερία και τη δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη. Η πανδημία έδωσε νέο ενδιαφέρον σε συζητήσεις όπως αυτές για την ιδιοκτησία των πατεντών των εμβολίων, για την επένδυση στα δημόσια συστήματα υγείας, για την επιστημονική έρευνα και τη φύση της σχέσης της κερδοφορίας του κλάδου και του παραγόμενου κοινωνικού οφέλους.

Ένας άλλος κρίσιμος παράγοντας που ανέκυψε κατά τη διερεύνηση των αιτιών της πανδημίας και σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με το ζήτημα της δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης είναι αυτός της αλόγιστης εκμετάλλευσης του περιβάλλοντος. Η εξαντλητική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, η παρείσφρηση σε περιοχές με πανίδα και χλωρίδα με την οποία οι άνθρωποι είναι ελάχιστα εξοικειωμένοι, ενέχει τεράστιους κινδύνους. Είναι πλέον σαφές πως η υγεία νοείται ως μέρος ενός συστήματος που εμπεριέχει οικονομικούς, πολιτικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Η αδιέξοδη περιβαλλοντική διαχείριση, η μόλυνση και υπονόμευση του περιβάλλοντος και η καταστροφή του φυσικού πλούτου και της βιοποικιλότητας, αποτελούν σημαντικούς επιβαρυντικούς παράγοντες για την παγκόσμια υγεία.

Η πανδημία αυτή θα ξεπεραστεί με τη βοήθεια της επιστήμης και την πρόσκαιρη προσαρμογή των κοινωνικών και ατομικών συνηθειών. Αυτό που πρέπει να μείνει ως δίδαγμα από αυτή την παγκόσμια συμφορά, είναι, πως η επιστροφή στις ίδιες συνήθειες, στα ίδια καταναλωτικά και παραγωγικά πρότυπα και στην ίδια περιφρόνηση για τη φύση, θα μας οδηγήσει με βεβαιότητα σε νέο αδιέξοδο, σε μια άλλη πανδημία. Η ανάγκη της αλλαγής οικονομικού και κατ’ επέκταση κοινωνικού παραδείγματος σε παγκόσμια κλίμακα αφορά την επιβίωση όλων μας και συνιστά την μεγαλύτερη πρόκληση για το μέλλον.